5 Cách kiểm tra chất lượng khí nén đạt chuẩn SCBA

Khí nén cho bình dưỡng khí SCBA đóng vai trò như “nguồn sống dự phòng” của lực lượng cứu hộ, PCCC và thợ lặn. Bất kỳ sai lệch nhỏ nào trong thành phần khí đều có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng như thiếu oxy, ngộ độc CO hoặc suy hô hấp đột ngột khi làm nhiệm vụ trong môi trường độc hại. Vì vậy, kiểm tra chất lượng khí nén dựa theo tiêu chuẩn EN12021 không chỉ là yêu cầu kỹ thuật mà còn là bước quan trọng bảo vệ tính mạng người sử dụng.

Bài viết dưới đây phân tích 5 phương pháp kiểm tra khí nén SCBA được áp dụng tại các trạm nén khí và trung tâm huấn luyện chuyên nghiệp, giúp đảm bảo nguồn khí luôn trong trạng thái an toàn tuyệt đối.

1. Kiểm tra hàm lượng Oxy (O₂)

1.1 Hàm lượng oxy đạt chuẩn theo EN12021

Tiêu chuẩn EN12021 quy định hàm lượng oxy trong khí nén phải duy trì ở mức tối thiểu 21%. Đây là mức oxy cần thiết để cơ thể hoạt động ổn định khi người dùng làm việc trong môi trường áp lực cao, thiếu không khí tự nhiên hoặc có khí độc xung quanh. Khi hàm lượng oxy giảm xuống 20% hoặc thấp hơn, cơ thể có thể xuất hiện chóng mặt, phản xạ chậm, tim đập nhanh, lâu dài có thể dẫn đến mất ý thức.

1.2 Cách kiểm tra nồng độ O₂

Kiểm tra được thực hiện bằng máy phân tích oxy hoặc thiết bị đo khí đa chức năng. Kỹ thuật viên mở nhẹ van xả và đặt đầu đo trực tiếp vào dòng khí đi ra từ bình hoặc máy nén. Thiết bị sẽ hiển thị giá trị oxy theo thời gian thực. Nếu chỉ số thấp hoặc dao động bất thường, nguồn khí và hệ thống lọc cần được kiểm tra lại ngay.

Ngoài ra, các trung tâm cứu hỏa lớn thường đo oxy định kỳ mỗi tuần để đảm bảo sự ổn định của máy nén cao áp và bộ lọc trước khi nạp khí hàng loạt cho đội ngũ làm nhiệm vụ.

2. Kiểm tra lượng CO và CO₂

2.1 Tác hại của CO và CO₂ đối với người dùng SCBA

CO (Carbon Monoxide) là khí cực độc, có khả năng gắn chặt vào hemoglobin trong máu, làm giảm khả năng vận chuyển oxy. Chỉ cần hít phải một lượng nhỏ CO, người sử dụng mặt nạ thở có thể gặp đau đầu, buồn nôn, chóng mặt và trong trường hợp nghiêm trọng là ngất xỉu.
Trong khi đó, CO₂ tăng cao làm tăng nhịp thở và gây cảm giác ngột ngạt. Lượng CO₂ quá lớn khiến người dùng nhanh chóng kiệt sức, đặc biệt ở môi trường nóng như khi chữa cháy.

Ngưỡng giới hạn theo tiêu chuẩn:

- CO không vượt quá 5 ppm

- CO₂ phải dưới 500 ppm

Đây là mức được coi là hoàn toàn an toàn cho khí thở công nghiệp, cứu hộ và lặn chuyên nghiệp.

2.2 Cách kiểm tra CO và CO₂

Phổ biến nhất là dùng máy phân tích khí chuyên dụng, có khả năng đo đồng thời nhiều chỉ số. Một phương pháp khác là sử dụng ống phát hiện khí độc Dräger, được các đơn vị PCCC sử dụng vì chi phí thấp và độ chính xác cao.

Kết quả vượt ngưỡng là dấu hiệu cho thấy lõi lọc than hoạt tính đã suy giảm hoặc máy nén có dấu hiệu đốt dầu. Khi đó, hệ thống lọc cần được thay mới hoặc vệ sinh toàn bộ để đảm bảo nguồn khí trở lại mức an toàn.

3. Kiểm tra độ ẩm và điểm sương

3.1 Vai trò của kiểm soát độ ẩm

Độ ẩm cao là nguyên nhân khiến hơi nước đóng băng bên trong bình khí khi tiếp xúc với môi trường lạnh, đặc biệt trong chữa cháy tại các tầng hầm hoặc khi lặn ở nhiệt độ thấp. Sự đóng băng này có thể làm nghẹt đường thở hoặc làm giảm tốc độ cấp khí, gây nguy hiểm cho người dùng. Ngoài ra, hơi ẩm còn làm oxy hóa và ăn mòn thân bình, khiến thiết bị giảm tuổi thọ.

3.2 Giá trị điểm sương đạt chuẩn

Theo tiêu chuẩn, điểm sương trong khí nén SCBA phải đạt -11°C hoặc thấp hơn tại áp suất 40 MPa. Đây là mức đảm bảo không có hơi ẩm đáng kể tồn tại trong bình.

Cách kiểm tra độ ẩm

Máy đo điểm sương (dew point meter) được nối vào đường khí sau khi máy nén hoạt động. Thiết bị này có độ chính xác cao và hiển thị mức ẩm tức thì. Nếu điểm sương tăng cao, kỹ thuật viên cần kiểm tra bộ tách ẩm hoặc thay lõi lọc hấp thụ.

4. Phân tích dầu và bụi trong khí nén

Hơi dầu và bụi mịn là hai tạp chất nguy hiểm, thường xuất hiện do máy nén bị rò dầu hoặc lõi lọc than hoạt tính đã quá hạn. Khi hít phải, chúng có thể gây viêm đường hô hấp, kích ứng phổi hoặc làm giảm độ nhạy của van điều áp trong mặt nạ SCBA.

Kiểm tra được tiến hành bằng giấy test dầu hoặc thiết bị soi aerosol chuyên dụng. Một trung tâm chuyên nghiệp sẽ đo định kỳ để đảm bảo lượng dầu luôn ở mức cực thấp, tiệm cận 0 mg/m³. Nếu mức dầu tăng cao, kỹ thuật viên sẽ kiểm tra lại phớt máy nén, thay dầu máy hoặc thay toàn bộ hệ thống lọc.

Ngoài ảnh hưởng đến sức khỏe, dầu và bụi cũng là nguyên nhân khiến mặt nạ thở hoạt động kém ổn định, gây cảm giác khó hít hoặc bị tắc nghẽn trong thời gian dài sử dụng.

5. Kiểm tra cảm quan – bước đơn giản nhưng không thể bỏ qua

Dù không dùng thiết bị đo chuyên dụng, kiểm tra cảm quan vẫn là bước kỹ thuật bắt buộc trước mỗi lần nạp khí hoặc xuất kho bình dưỡng khí. Khi mở nhẹ van xả và cảm nhận luồng khí thoát ra, kỹ thuật viên có thể nhận biết ngay lập tức các mùi lạ như mùi dầu, mùi cháy khét, mùi ẩm mốc hoặc mùi hóa chất. Những dấu hiệu này cho thấy bộ lọc hoặc máy nén đang gặp vấn đề và bình khí phải tạm ngưng sử dụng.

Đa số sự cố máy nén được phát hiện từ bước đơn giản này, đặc biệt là tình trạng lọc dầu không còn hiệu quả hoặc máy nén bị nóng bất thường dẫn đến khí có mùi cháy.

Nên kiểm tra khí nén SCBA với tần suất như thế nào?

Việc kiểm tra không chỉ phụ thuộc vào số lượng bình khí sử dụng mà còn dựa trên cường độ vận hành của máy nén. Đối với lực lượng PCCC, quá trình phân tích khí nén nên diễn ra mỗi 1–3 tháng. Các trung tâm lặn hoặc đơn vị huấn luyện có tần suất nén khí cao hơn thường kiểm tra sau mỗi 20–30 giờ hoạt động của máy nén.

Ngoài kiểm tra định kỳ, bất kỳ dấu hiệu bất thường nào như máy nén nóng nhanh, thời gian nén lâu hơn bình thường, lọc than bị ẩm hoặc khí có mùi lạ đều phải được kiểm tra ngay lập tức để tránh nguy cơ làm hỏng hàng loạt bình thở.

Kết luận

Chất lượng khí nén SCBA là nền tảng giúp đảm bảo an toàn cho lực lượng cứu hộ, PCCC và thợ lặn trong mọi điều kiện khắc nghiệt. Việc nắm vững 5 phương pháp kiểm tra – từ đo oxy, CO/CO₂, độ ẩm, dầu & bụi cho đến kiểm tra cảm quan – giúp các đơn vị duy trì nguồn khí sạch, đạt chuẩn EN12021 và hoàn toàn phù hợp cho công tác cứu hộ chuyên nghiệp.

Một hệ thống kiểm tra khí nén chuẩn và được thực hiện đều đặn không chỉ bảo vệ người sử dụng mà còn nâng cao độ bền của thiết bị SCBA, giảm chi phí bảo trì và tăng độ tin cậy trong những nhiệm vụ quan trọng.

Máy nén khí cao áp BX-YSJ01 Taizhou BoxuBX-YSJ01

Xem chi tiết

Máy nén khí BAUER JUNIOR II - EJUNIOR-II-E

Xem chi tiết

ĐƠN VỊ PHÂN PHỐI CÁC SẢN PHẨM BẢO HỘ AN TOÀN ĐIỆN CHÍNH HÃNG TẠI VIỆT NAM

Liên hệ ngay với ECO3D để được tư vấn và cung cấp giải pháp bảo hộ chịu nhiệt phù hợp với ngành nghề của bạn.

Là đơn vị cung cấp thiết bị bảo hộ lao động chính hãng, ECO3D cam kết mang đến những sản phẩm chất lượng cao với giá tốt nhất. Khi mua Thiết bị bảo hộ lao động tại ECO3D, khách hàng được hưởng:

✅ Hàng chính hãng – Đầy đủ chứng nhận an toàn
✅ Giá ưu đãi – Chính sách chiết khấu tốt cho đơn hàng lớn
✅ Giao hàng nhanh toàn quốc – Đảm bảo đúng tiến độ
✅ Tư vấn chuyên sâu – Hỗ trợ lựa chọn sản phẩm phù hợp

📞 Liên hệ ngay để đặt hàng:
🌍 Website: https://eco3d.vn
📌 Hệ thống chi nhánh: Xem tại đây
📞 Hotline: 098 333 0380
📧 Email: Admin@eco3d.vn
💼 Fanpage: https://www.facebook.com/BHLD.ECO3D/