Những lưu ý khi sử dụng khẩu trang chống bụi mùa Covid

Khẩu trang không chỉ chống bụi mà còn có thể giúp ngăn những người mắc COVID-19 lây lan virus sang người khác. Khẩu trang có thể làm giảm sự lây lan của COVID-19 khi mọi người sử dụng rộng rãi tại các địa điểm công cộng. Đeo khẩu trang là một biện pháp phòng ngừa dịch bệnh hiệu quả.

Một số điều cần lưu ý khi sử dụng khẩu trang chống bụi

• Khi đeo khẩu trang, chúng ta bảo vệ người khác cũng như bảo vệ chính mình. Khẩu trang có hiệu quả nhất khi tất cả mọi người đều đeo khẩu trang.
• Khẩu trang KHÔNG thay thế cho biện pháp cách ly giao tiếp xã hội. Vẫn cần đeo khẩu trang bên cạnh việc duy trì khoảng cách ít nhất 2m, đặc biệt là khi ở trong không gian trong nhà gần những người không sống trong cùng nhà với quý vị.
• Khẩu trang phải che kín hoàn toàn mũi và miệng và vừa khít với hai bên mặt mà không có kẽ hở.
• Phải đeo khẩu trang bất cứ khi nào quý vị đi trên máy bay, xe buýt, tàu hỏa hoặc các phương tiện giao thông công cộng khác đi vào: sân bay, nhà ga,...
• Người lớn và trẻ em từ 2 tuổi trở lên nên đeo khẩu trang ở những nơi công cộng và khi ở gần người không sống trong cùng nhà.​
• Đeo khẩu trang trong nhà nếu người sống chung nhà với quý vị bị bệnh và có các triệu chứng của COVID-19 hoặc có kết quả xét nghiệm dương tính với COVID-19.
• Rửa tay bằng xà phòng và nước trong ít nhất 20 giây hoặc sử dụng dung dịch sát trùng tay có ít nhất 60% cồn sau khi chạm vào hoặc tháo khẩu trang.
• Quý vị có thể không cần phải đeo khẩu trang khi ở bên ngoài một mình và cách xa người khác, hoặc bên những người sống cùng nhà quý vị. Tuy nhiên tại một số khu vực có thể vẫn bắt buộc phải đeo khẩu trang khi ở bên ngoài, vì vậy vui lòng kiểm tra các quy định tại địa phương (như tại thành phố, quận ).

Hiệu quả của việc đeo khẩu trang

Từ bảo vệ chính mình....

Khẩu trang chính là tấm rào chắn thông dụng nhất cho chúng ta khỏi bụi bặm và virus. Mức độ bảo vệ quý vị khỏi hít phải virus có thể phụ thuộc vào loại vải được sử dụng và cách làm khẩu trang (như loại vải, số lớp vải và độ vừa khớp của khẩu trang).

... Cho đến bảo vệ những người xung quanh

Ở điều kiện thông thường thì khẩu trang là biện pháp chống bụi khi di chuyển trên đường hay làm việc. Ở thời điểm này, COVID-19 lây lan chủ yếu từ người sang người qua các giọt bắn từ đường hô hấp. Các giọt bắn từ đường hô hấp bay vào không khí khi quý vị ho, hắt hơi, trò chuyện, la hét hoặc ca hát. Sau đó, những giọt bắn này có thể rơi vào miệng hoặc mũi của những người ở gần quý vị hoặc họ có thể hít phải những giọt bắn này.

Khẩu trang là một rào chắn đơn giản giúp ngăn các giọt bắn từ đường hô hấp của quý vị tiếp xúc với người khác. Các nghiên cứu chỉ ra rằng đeo khẩu trang che mũi và miệng giúp làm giảm các giọt bắn ra ngoài.

Quý vị nên đeo khẩu trang, ngay cả khi quý vị không cảm thấy bị bệnh. Điều này là do một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những người mắc COVID-19 không phát triển các triệu chứng (không có triệu chứng) và những người vẫn chưa biểu hiện triệu chứng (tiền triệu chứng) vẫn có thể lây lan vi-rút sang người khác. Đeo khẩu trang giúp bảo vệ những người xung quanh quý vị, trong trường hợp quý vị bị nhiễm nhưng không có triệu chứng.

Điều đặc biệt quan trọng là phải đeo khẩu trang khi quý vị ở trong nhà với những người không sống cùng và khi không thể giữ khoảng cách tối thiểu 6 feet với mọi người vì COVID-19 lây lan chủ yếu giữa những người tiếp xúc gần với nhau.

Các loại khẩu trang thông dụng hiện nay

Một số loại khẩu trang đạt hiệu quả tốt hơn các loại khẩu trang khác khác trong việc làm chậm sự lây lan của virus gây ra COVID-19.

Lưu ý: Không nên sử dụng mặt nạ 95, đã được Viện Quốc gia về An toàn và Sức khỏe Nghề nghiệp (NIOSH) phê duyệt, bên ngoài các cơ sở chăm sóc sức khỏe vì loại mặt nạ này nên được dành cho nhân viên y tế.

Khẩu trang vải

Các loại vải phù hợp hơn để làm khẩu trang vải là

• Vải dệt khít, chẳng hạn như vải bông và pha bông
• Thoáng khí
• Hai hoặc ba lớp vải

Các loại vải ít hiệu quả để làm khẩu trang hơn là

• Vải dệt thưa, chẳng hạn như vải đan thưa
• Một lớp

Khẩu trang y tế

Khẩu trang y tế là khẩu trang dùng một lần không được làm bằng vải và không được thiết kế để giặt hoặc giặt là. Loại khẩu trang này được bán trực tuyến và thông qua các cửa hàng bán lẻ lớn. Loại này không giống các loại khẩu trang y tế khác.

Quý vị có thể ưa sử dụng khẩu trang y tế hơn trong những trường hợp khẩu trang có thể bị ướt hoặc bị bẩn. Giống như với khẩu trang vải, hãy đảm bảo khẩu trang y tế ôm sát khuôn mặt, không có kẽ hở hai bên và che hoàn toàn mũi và miệng của quý vị. Mang theo khẩu trang thủ thuật y tế dự phòng trong trường hợp quý vị cần thay khẩu trang bị bẩn hoặc ướt.

Khẩu trang N95 được NIOSH phê chuẩn

Khẩu trang N95 hay còn gọi là khẩu trang công nghiệp được làm từ vải không dệt, cấu tạo từ 3 đến 5 lớp. Đây là loại khẩu trang có khả năng lọc bụi tốt nhất trên thị trường. Tuy nhiên nhược điểm mà loại khẩu trang này hay gặp phải đó là khó thở và không thoải mái khi đeo.

Khẩu trang trong suốt hoặc khẩu trang vải có tấm nhựa trong suốt

Khẩu trang trong suốt hoặc khẩu trang vải có tấm nhựa trong suốt là loại khẩu trang thay thế dành cho những người tiếp xúc với  

• Người bị điếc hoặc lãng tai
• Trẻ em hoặc học sinh tập đọc
• Học sinh học ngoại ngữ
• Người khuyết tật
• Người cần quan sát khẩu hình phát âm chuẩn cho các nguyên âm (vd. khi hát)

Nếu quý vị sử dụng loại khẩu trang này, hãy bảo đảm rằng

• Quý vị có thể thở dễ dàng
• Mặt trong khẩu trang không bị tụ hơi nước
• Quý vị tháo khẩu trang trước khi đi ngủ vì phần bằng nhựa có thể bịt quanh miệng và mũi khiến quý vị khó thở.

Các trang bị bảo vệ mặt khác

Chúng tôi không khuyến nghị dùng tấm chắn mặt hoặc kính bảo hộ là đồ thay cho khẩu trang. Có thể sử dụng kính bảo hộ hoặc thiết bị bảo vệ mắt khác kèm với khẩu trang. Không đeo tấm chắn mặt (hoặc khẩu trang) bằng nhựa cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

Tấm chắn mặt và hoặc kính bảo hộ chủ yếu được sử dụng để bảo vệ mắt cho người đeo. Kính bảo hộ không che được mũi và miệng. Tấm chắn mặt không có hiệu quả tương tự khi bảo vệ quý vị hoặc những người xung quanh quý vị khỏi giọt bắn từ đường hô hấp. Tấm chắn mặt có những khoảng trống lớn phía dưới và hai bên khuôn mặt làm các giọt bắn từ đường hô hấp có thể thoát ra ngoài và tiếp xúc với những người xung quanh quý vị và sẽ không bảo vệ được quý vị khỏi giọt bắn từ đường hô hấp từ người khác. Tuy nhiên, việc đeo khẩu trang có thể không khả thi trong mọi tình huống đối với một số người.

Các lưu ý khi không đeo khẩu trang

Chúng tôi nhận thấy rằng việc đeo khẩu trang có thể không khả thi trong mọi trường hợp hoặc đối với một số người nhất định. Những người không thể đeo khẩu trang được yêu cầu ưu tiên chọn những hoạt động qua mạng khi có thể. Đối với những hoạt động trực tiếp, chúng tôi đã cung cấp một số ví dụ về cách mà quý vị có thể thực hiện để việc đeo khẩu trang trở nên khả khi hơn và cách để giảm thiểu sự lây lan của COVID-19 nếu quý vị không thể đeo khẩu trang.

Trường hợp không thể đeo khẩu trang

Đảm bảo việc giữ khoảng cách tiếp xúc với người khác khi quý vị không thể đeo khẩu trang.

Hoạt động ăn uống

Khuyến nghị đeo khẩu trang trong khi ăn uống tại nhà hàng, đặc biệt là trong nhà và khi nói chuyện với nhân viên nhà hàng và người phục vụ, ngoại trừ khi thực sự đang ăn uống. Nguy cơ lây lan COVID-19 tăng lên tại môi trường nhà hàng hoặc quán bar khi tương tác với người khác trong khoảng cách 2m gia tăng. Khẩu trang có thể giảm nguy cơ lây lan COVID-19 khi đeo trong bất kỳ ngữ cảnh nào thuộc các tình huống nguy cơ này.

Các hoạt động liên quan đến nước

Không đeo khẩu trang khi đang thực hiện các hoạt động làm ướt khẩu trang của quý vị, như là bơi ở biển hoặc bể bơi. Việc khẩu trang bị ướt có thể khiến việc hô hấp trở nên khó khăn và công dụng của khẩu trang cũng bị mất đi khi bị ướt.

Các hoạt động cường độ cao

• Khẩu trang nên được sử dụng ở những nơi công cộng, tuy nhiên, nếu quý vị không thể đeo khẩu trang vì thấy khó thở khi tham gia các hoạt động có cường độ cao, hãy chọn một địa điểm thông thoáng hơn và có gió (ví dụ như ở ngoài trời thay vì trong nhà) và có đủ không gian để giữ khoảng cách ít nhất là 2m với người khác trong quá trình tham gia hoạt động. Nếu không có địa điểm như vậy, hãy chọn các hoạt động cường độ thấp như đi bộ hoặc yoga để có thể đeo khẩu trang.
• Nếu có thể đeo khẩu trang, hãy tháo khẩu trang khi khẩu trang bị ẩm vì mồ hôi và đổi sang một chiếc khẩu trang mới khác.
• Lựa chọn tham gia hoạt động không yêu cầu sử dụng mũ bảo hiểm hoặc dụng cụ bảo vệ miệng. Việc đeo khẩu trang khi sử dụng những vật dụng bảo hộ như trên có thể không an toàn nếu điều đó gây khó thở.
• Giám sát trẻ em đeo khẩu trang khi tham gia hoạt động thể thao.

Đối tượng có thể gặp khó khăn trong việc đeo khẩu trang

Đeo khẩu trang đúng cách và thường xuyên có thể là cả một vấn đề đối với một số trẻ nhỏ và những người có vấn đề về thần kinh. Bởi những đối tượng này không có nhận thức về việc đeo khẩu trang lại có tác dụng bảo vệ sức khỏe của mình

Trước khi quyết định xem trẻ em và người không bình thường có nên đeo khẩu trang hay không, hãy xem xét liệu họ có thể:

• Đeo khẩu trang đúng cách
• Không chạm liên tục vào khẩu trang và mặt của họ
• Hạn chế việc ngậm khẩu trang, nhỏ dãi hoặc phì nước bọt vào khẩu trang khi đeo
• Tự tháo khẩu trang mà không cần trợ giúp

Đeo khẩu trang như thế nào là đúng cách?

- Chỉ sử dụng 1 lần rồi vứt vào thùng rác an toàn, có nắp đậy. Không tái sử dụng khẩu trang dùng một lần.

- Khi đeo khẩu trang phải để mặt xanh ra ngoài do mặt màu xanh có tính chống nước, các giọt nước bọt lớn bắn vào sẽ không thấm vào trong. Mặt màu trắng có tính hút ẩm, nên quay vào trong, để hơi thở thoát ra thấm vào khẩu trang.

- Khẩu trang phải che kín cả mũi lẫn miệng.

- Khi mang khẩu trang tuyệt đối không sờ tay vào, vì động tác sờ tay, thậm chí chỉnh sửa khẩu trang sẽ vô tình làm cho bàn tay lây nhiễm vi rút và các tác nhân gây bệnh khác, sau đó truyền bệnh lại cho chính mình và những người xung quanh.

- Khi tháo khẩu trang chỉ được cầm vào dây đeo qua tai, tháo ra cho vào thùng rác an toàn. Tuyệt đối không dùng tay cầm vào khẩu trang để tháo ra, thói quen lấy tay vo khẩu trang lại sẽ gây lây nhiễm vi rút và các tác nhân gây bệnh khác cho bàn tay.

- Rửa tay với xà phòng và nước sạch ngay sau khi vứt bỏ khẩu trang.

Như vậy, đeo khẩu trang không chỉ đơn thuần là "thấy người ta làm mình cũng làm", mà cần cân nhắc xem mình có thuộc nhóm có nguy cơ cần phải đeo không. Đeo khẩu trang như thế nào cho đúng cũng rất quan trọng và cần kết hợp rửa tay sạch sẽ để việc đầu tư vào phòng bệnh có hiệu quả cao nhất.

Chỉ đeo khẩu trang đã đủ để phòng dịch bệnh chưa?

Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, để phòng ngừa dịch bệnh Covid-19 thì chỉ đeo khẩu trang thôi vẫn chưa đủ, cần sự kết hợp đầy đủ và đồng thời nhiều biện pháp khác như:

• Thường xuyên rửa tay với xà phòng/xà bông/dung dịch rửa tay nhanh và nước sạch, đặc biệt là sau khi ho, hắt hơi; sau khi cầm, nắm, tiếp xúc với các vật dụng có nguy cơ như nút bấm thang máy, tay nắm cửa, tay vịn cầu thang, tay vịn lan can; sau khi đi vệ sinh; sau khi vệ sinh cho trẻ; trước khi ăn; khi bàn tay bẩn, trước khi vào và sau khi ra khỏi khu dịch vụ.
• Sử dụng khẩu trang đúng cách khi đến nơi công cộng theo hướng dẫn của Bộ Y tế và bỏ ngay khẩu trang sau khi sử dụng vào thùng rác. Tuyệt đối không được khạc nhổ bừa bãi.
• Vệ sinh hô hấp, vệ sinh môi trường xung quanh các bề mặt tiếp xúc.
• Tiêm vắc xin để tăng cường miễn dịch phòng bệnh